1 października 2010 roku powołano do istnienia nową Katedrę na Wydziale Górnictwa i Geoinżynierii – Katedrę Inżynierii Środowiska i Przeróbki Surowców. Powstała ona z dwóch istniejących wcześniej Katedr – Katedry Przeróbki Kopalin i Ochrony Środowiska oraz Katedry Ekologii Terenów Przemysłowych.

Początkiem samodzielnej działalności Katedry Przeróbki Kopalin i Ochrony Środowiska był rok 1952. W dniu 1 września wprowadzono reformę studiów i zreorganizowano wydziały AGH, co spowodowało daleko idące zmiany w strukturze Katedr, także na Wydziale Górniczym. Efektem było podzielenie dotychczasowej Katedry Górnictwa i Przeróbki Mechanicznej na trzy odrębne jednostki, w tym Katedrę Przeróbki Mechanicznej Kopalin.

Kierownikiem nowo utworzonej Katedry Przeróbki Mechanicznej Kopalin został mgr inż. Włodzimierz Stępiński. Katedra w tym czasie funkcjonowała na Wydziale obok dziewięciu innych katedr. Rok 1952 był także początkiem specjalności dydaktycznej Przeróbka Kopalin Stałych, a przy Katedrze działało już Koło Naukowe Studentów „Separator”, jedno z ośmiu działających w Uczelni.

W uczelni korzenie przeróbki mechanicznej kopalin sięgają jednak dużo wcześniejszych lat działalności Uczelni. Za twórcę tego zakresu dydaktyki i nauki w Polsce powszechnie uznawany jest prof. zw. inż. Henryk Czeczott, były profesor Instytutu Górniczego w Petersburgu. W 1922 roku profesor powrócił do Polski, rozpoczynając pracę w AGH, a w roku akademickim 1925/26 został dziekanem Wydziału Górniczego.

Kontynuatorem prac badawczych i wykładów w zakresie przeróbki był doktor nauk technicznych profesor nadzwyczajny, Witold Budryk – Dziekan Wydziału Górniczego w latach 1936–1939 i 1945–1948, który w roku akademickim 1931/32 został kierownikiem Zakładu Górnictwa I i Przeróbki Mechanicznej. Po II wojnie światowej, w latach 1956–1958, piastował on funkcję Rektora AGH). W Katedrze Przeróbki Mechanicznej Kopalin pod kierownictwem profesora Włodzimierza Stępińskiego kilka osób obroniło prace doktorskie, trzech pracowników Katedry uzyskało stopień doktora habilitowanego; powstały także liczne prace naukowe. Katedra była wówczas jedyną jednostką, zajmującą się na poziomie naukowym zagadnieniami ekonomiki procesów wzbogacania kopalin użytecznych, które zapoczątkował i twórczo rozwijał prof. Włodzimierz Stępiński. Poprzednia, wieloletnia praca w jednostkach przemysłowych wydatnie pomagała mu w ścisłej współpracy z odbudowującym się przemysłem.

W roku 1968 prof. Włodzimierz Stępiński przeszedł na emeryturę, a kierownictwo Katedry przejął doc. dr hab. inż. Kazimierz Sztaba.

W roku akademickim 1969/70 zaczęła funkcjonować struktura instytutowa wyższych uczelni. Dyrektorem Instytutu Przeróbki Surowców Mineralnych został kierownik Katedry, już prof. nadzw. dr hab. inż. Kazimierz Sztaba, który wzbogacał jej profil zawodowy, powiększając równocześnie obsadę personalną o matematyków, fizyków, chemików i biologów. Instytut składa się wówczas z pięciu zakładów. Prof. dr. hab. inż. Kazimierz Sztaba w latach 1969–1972 pełni równocześnie funkcję Prorektora AGH ds. Kształcenia Kadr. Instytut Przeróbki Surowców Mineralnych bierze aktywny udział w pracach badawczych na rzecz dynamicznie rozwijającego się polskiego górnictwa, współpracując z różnymi instytucjami do tego powołanymi.Współpraca ta owocuje dużą liczbą publikacji i referatów na konferencjach krajowychi międzynarodowych.

W latach 1968–1985, a więc przez siedemnaście lat, prof. zw. dr hab. inż. Kazimierz Sztaba był dyrektorem Instytutu Przeróbki i Wykorzystania Surowców Mineralnych. W roku 1969 zorganizował jako jedno z pierwszych na Uczelni Studium Doktoranckie „Przeróbka Surowców Mineralnych”.

Na studiach podyplomowych „Przeróbka Surowców Mineralnych” – jedynych w tym okresie w kraju, a powstałych z inicjatywy profesora Kazimierza Sztaby, w celu kształcenia także młodej kadry niebędącej absolwentami wydziału – prowadził wykłady z przedmiotów klasyfikacja, opróbowanie i automatyzacja procesów przeróbczych.

W swojej pracy badawczej profesor rozpoczął m.in. propagowanie kompleksowego wykorzystania surowców mineralnych, odsiarczanie węgli poprzez wydzielanie pirytu, jednak najwięcej miejsca w swojej pracy badawczej poświęcił (prawie trzysta publikacji) szeroko pojętej problematyce klasyfikacji ziarnowej z zakresu klasyfikacji przepływowej, mechanicznej – przesiewania, a także identyfikacji – oceny właściwości rozdzielanych ziarn. W wyniku kompleksowych badań prowadzonych w zakładach przeróbki – w pierwszej kolejności rud miedzi – powstały fenomenologiczne modele procesów technologicznych oparte na obserwacjach i badaniach eksperymentalnych. Profesor Kazimierz Sztaba wytyczył nowe kierunki i cele w szeroko rozumianej automatyzacji, kontroli i sterowaniu technologicznymi procesami przeróbczymi. Ważnymi, a czasem i niekonwencjonalnymi, były prace poświęcone automatyzacji i sterowaniu optymalizującym zakładów przeróbki miedzi, rud cynkowo-ołowiowych, procesów produkcyjnych w zakładzie przeróbki węgla KWK „Staszic”, czy też przeróbki kaolinu „Surmin ” w Nowogrodźcu.

Na początku lat 70. ubiegłego wieku z inicjatywy profesora Kazimierza Sztaby w ówczesnym Instytucie Przeróbki i Wykorzystania Surowców Mineralnych zostało zorganizowane laboratorium mikrobiologiczne. Dzięki badaniom z tego zakresu nastąpiło wprowadzenie metod biotechnologicznych do przeróbki surowców mineralnych. W tym samym czasie datuje się w Instytucie rozwój zapoczątkowanych przez prof. Kazimierza Sztabę prac nad problemami kompleksowego wykorzystywania surowców mineralnych, prowadzących poprzez liczne, dalsze prace w wielu krajach, w prostej linii do powszechnie obecnie uznawanej zasady zrównoważonego rozwoju społeczeństwa.

Profesor Kazimierz Sztaba, będąc Przewodniczącym Sekcji Wykorzystania Surowców Mineralnych Komitetu Górnictwa PAN, zainicjował między innymi wspólnie z Agencją Gospodarki Odpadami AGOS w Katowicach i jej prezesem prof. Antonim Goszczem corocznych konferencji nt. „Problemy zagospodarowania odpadów mineralnych”, był także inicjatorem Studium Podyplomowego nt. „Gospodarka wodno-mułowa i ochrona środowiska”. W 1995 roku profesor Kazimierz Sztaba przewodniczył zespołowi przygotowującemu program nowego kierunku – Inżynieria Środowiska na Wydziale Górniczym. W roku 1977 prof. Kazimierz Sztaba uzyskał tytuł naukowy profesora zwyczajnego.

Poszerzenie tematyki prac naukowo-badawczych prowadzonych w Instytucie o szeroko rozumiane wykorzystanie wzbogacanych surowców znajduje odbicie w zmianie nazwy na Instytut Przeróbki i Wykorzystania Surowców Mineralnych w roku 1974. Prace naukowe w tym okresie są prowadzone pod kierownictwem zasłużonych dla Zakładu samodzielnych pracowników profesorów: Władysława Pilcha, Wiktora Pudło, Józefa Stachurskiego, Kazimierza Sztaby, oraz docentów: Wiesława Długosza i Zbigniewa Michałka.

W 1985 r. dyrektorem Instytutu zostaje doc. dr hab. inż. Antoni Siwiec. Po zmianie ustawy o szkolnictwie wyższym w roku 1993 i zmianie Statutu AGH, w miejsce instytutów powstały zakłady i katedry jako podstawowe jednostki wydziałowe. Instytut Przeróbki i Wykorzystania Surowców Mineralnych przekształcił się w Zakład Przeróbki Kopalin, Ochrony Środowiska i Utylizacji Odpadów. Do 1996 r. kierownikiem tej jednostki był dr hab. inż. prof. AGH A. Siwiec.

Funkcję kierownika Zakładu w latach 1996–1999 pełni dr inż. Zofia Blaschke. Dzięki jej inicjatywie oraz staraniu władz miasta Jaworzna został utworzony wydziałowy Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny w Jaworznie, poszerzony następnie o oddział w Libiążu – dla studiów niestacjonarnych, kierunek Inżynieria Środowiska. W tym okresie powstają dysertacje habilitacyjne doktorów: Tadeusza Tumidajskiego i Mariana Brożka, którzy następnie otrzymują etaty profesora nadzwyczajnego AGH.

W październiku 1999–2002 r. funkcję kierownika Zakładu objął dr hab. Marian Brożek, prof. nadzw. AGH. Stan kadrowy Zakładu był następujący: 1 profesor zwyczajny, 4 profesorów nadzw. AGH, 12 adiunktów, 2 asystentów, 3 wykładowców, 9 pracowników technicznych i administracyjnych

W 1999 r. przyjęto do Zakładu sześciu doktorantów z Wydziałowego Studium Doktoranckiego. Łącznie w Zakładzie prace doktorskie pod kierunkiem pracowników samodzielnych Zakładu realizowało dziewięciu doktorantów. Jeśli chodzi o średnią wieku pracowników naukowo-dydaktycznych Zakład był najstarszą jednostką na Wydziale. Pilnie trzeba było zatrudnić młodych asystentów. Przyjęto korzystną zasadę ekonomiczną , by na stanowiska asystentów zatrudniać słuchaczy i absolwentów studiów doktoranckich. Zatrudniono więc trójkę asystentów, którzy kontynuowali studia doktoranckie. W trudnych w tym czasie warunkach lokalowych Zakładu zapewniono dla nich pomieszczenia i dostęp do komputerów osobistych. Z inicjatywy kierownika Zakładu, dzięki życzliwości ówczesnego Dziekana Wydziału GiG – prof. dr hab. inż. Antoniego Tajdusia wyremontowano Laboratorium Flotacji i Wzbogacania Grawitacyjnego oraz Laboratorium Chemii Fizycznej z równoczesnym wyposażeniem tego ostatniego w nowe digestoria i stół laboratoryjny z pełnym wyposażeniem. Wyremontowano, dzięki pomocy z przemysłu, Laboratorium Metod Instrumentalnych. Dzięki inicjatywie kierownika Zakładu, a także przy pomocy Dziekana oraz Dyrektora Administracyjnego AGH mgr. inż. Henryka Zioły, powiększono pomieszczenie numer trzy w Laboratorium Mikromerytyki, dzięki czemu zyskało ono pełne naturalne oświetlenie.

Z inicjatywy kierownika dwóch wykładowców z otwartymi przed laty przewodami doktorskimi sfnalizowało prace, co zaowocowało obroną doktoratów. Pozwoliło to na zatrudnienie ich na stanowiskach adiunktów i poprawiło strukturę zatrudnienia w Zakładzie. W ciągu trzech lat kontynuowane były regularnie seminaria zakładowe tak jak w latach poprzednich, na których referowali swoje dokonania pracownicy Zakładu oraz zapraszani goście z innych jednostek.

Wspólnie z Zakładami Przeróbki Politechniki Śląskiej i Wrocławskiej corocznie organizowane były przez Zakład konferencje, a artykuły publikowano między innymi w czasopiśmie PAN „Gospodarka Surowcami Mineralnymi”. Wtedy miało to duże znaczenie przy ocenie dorobku naukowego kandydata do tytułu lub habilitanta przez Centralną Komisję.

W latach 2002–2008 kierownikiem Zakładu był dr hab. inż., prof. AGH Kazimierz Trybalski. 2 kwietnia 2007 roku Zakład Przeróbki Kopalin, Ochrony Środowiska i Utylizacji Odpadów na wniosek Rady Wydziału decyzją Rektora został przemianowany na Katedrę Przeróbki Kopalin i Ochrony Środowiska. Lata 2002–2010 to okres intensywnego rozwoju własnego pracowników i zatrudnienia w Zakładzie dużej liczby młodych pracowników, pozyskania projektów badawczych autorskich i promotorskich, intensywnego publikowania prac, rozwoju współpracy z przemysłem, zwłaszcza miedziowym oraz węgla kamiennego i brunatnego, aktywnego udziału pracowników w kongresach i konferencjach międzynarodowych, organizacji lub współorganizacji konferencji naukowych, tworzenia zaplecza administracyjnego Zakładu, przebudowy hali technologicznej (zabudowanej za kadencji prof. Kazimierza Sztaby), budowy nowych laboratoriów i pomieszczeń, remontu i odnowienia pomieszczeń Zakładu, zakupu nowej unikalnej aparatury badawczej, uruchomienia i wyposażenia laboratoriów.

W okresie 2002–2010 pracownicy Zakładu uzyskali trzy tytuły profesora, dwa stopnie doktora habilitowanego oraz dziesięć stopni doktora, ponadto w Zakładzie wypromowano trzech doktorów – pracowników innych jednostek. W okresie tym zatrudniono dziewięciu asystentów, których po ukończeniu doktoratów przekwalifikowano w większości na stanowiska adiunktów.

O aktywnej pracy naukowej może świadczyć pozyskanie czterech projektów badawczych autorskich oraz pięciu projektów promotorskich. Efektem m.in. tych prac było opublikowanie pięciu monografii i publikowanie rocznie przez pracowników Zakładu pięćdziesięciu, sześćdziesięciu artykułów i referatów, ostatnio coraz częściej w znaczących wydawnictwach naukowych (lista filadelfijska), a także udział pracowników w międzynarodowych kongresach (Kapsztad, Stambuł, Pekin, Brisbane) oraz konferencjach międzynarodowych i krajowych. Zakład był organizatorem dwóch konferencji i współorganizatorem pięciu.

Ostatni okres to okres intensywnego rozwoju współpracy z przemysłem, zwłaszcza KGHM „Polska Miedź” S.A. oraz przemysłem węgla kamiennego i brunatnego. Współpraca ta zaowocowała kilkunastoma zleceniami na wykonanie prac badawczych, często o znacznym zakresie merytorycznym oraz wymiarze finansowym.

Kierownikiem Katedry od 1 listopada 2008 roku została dr hab. prof. AGH Jolanta Marciniak-Kowalska.

W roku 2002 Zakład obchodził jubileusz. Z tej okazji zorganizowano specjalną konferencję naukową oraz zjazd koleżeński absolwentów. W okresie pięćdziesięciu lat istnienia, w Katedrze, Instytucie i Zakładzie zostało wypromowanych sześćdziesięciu dziewięciu doktorów, z czego osiemnastu w ostatnim dziesięcioleciu. Wyniki prac naukowych przedstawiono w tysiąc czterystu pięćdziesięciu publikacjach, w tym 650 w ostatnich dziesięciu latach.

Druga z Katedr, która weszła w skład obecnej Katedry Inżynierii Środowiska i Przeróbki Surowców – Katedra Ekologii Terenów Przemysłowych była najmłodszą jednostką organizacyjną Wydziału Górnictwa i Geoinżynierii AGH. Została powołana Uchwałą Senatu Uczelni 16 grudnia 1998 roku (Uchwała nr 112) jako Katedra Ekologii Terenów Górniczych. Istotna zmiana profilu spowodowała, że zaszła konieczność zmiany nazwy. Aktualną nazwę – Katedra Ekologii Terenów Przemysłowych – Senat nadał Uchwałą nr 27 w dniu 28 marca 2007 roku.

Bezpośrednim powodem powołania Katedry była potrzeba istnienia jednostki, która sprawowałaby ogólny nadzór nad studiami na kierunku Inżynieria Środowiska. Na kierunku tym, początkowo na studiach pierwszego stopnia, rozpoczęto kształcenie od 1995 r. Ówczesny Dziekan, prof. dr hab. inż. Antoni Tajduś, inicjując powstanie Katedry, zobligował ją do integracji tematyki środowiskowej, uprawianej praktycznie we wszystkich jednostkach Wydziału.

Poprzez utworzenie Katedry odwołano się do tradycji badań środowiskowych na Wydziale. Wychowankami Profesorów Budryka i Sztaby, będącymi swoistymi prekursorami tematyki związanej z Inżynierią Środowiska w Górnictwie są pierwsi pracownicy Katedry Ekologii Terenów Przemysłowych (I. Kuczyńska, M. Szymańska-Czaja, M. Mazurkiewicz, Z. Piotrowski). Wywodzą się oni z Katedry Górnictwa Podziemnego oraz Katedry Przeróbki Surowców Mineralnych i Ochrony Środowiska. Wymienieni pracownicy byli związani z problematyką odpadów, toteż nadali jej profil naukowy. W początkowym okresie zajęto się tematyką odzysku odpadów w górnictwie, podziemnego składowania odpadów niebezpiecznych, pozagórniczego wykorzystania odpadów przemysłowych i gospodarki odpadami komunalnymi.

Doświadczeni pracownicy zostali wzmocnieni przez młodsze pokolenie (M. Kuligowska i D. Paluch), które z powodów osobistych zrezygnowało z pracy na Uczelni. Po kilku latach do kadry Katedry dołączyły nowe osoby (R. Pomykała, W. Kępys, M. Pawul). W Katedrze powstała pierwsza praca doktorska (R. Pomykała). Autor zrealizował fragment większego tematu aktywnego gaszenia pożarów podziemnych. Temat był realizowany przez Katedrę jako grant celowy wspólnie z Instytutem Mechaniki Górotworu PAN. Obejmował problematykę wspólnego transportu zawiesin popiołowo-wodnych i dwutlenku węgla. Praca doktorska R. Pomykały rozpoczęła analizę problematyki sekwestracji CO2. Drugi temat zapoczątkowany w tamtym okresie czasu to zagadnienie odzysku i unieszkodliwiania odpadów ze spalarni odpadów niebezpiecznych. Zagadnienie to stanowiło przedmiot grantu celowego, a obecnie jest opracowywane w ramach rozprawy doktorskiej (W. Kępys). Dr inż. M. Pawul wniosła do Katedry problematykę hydrologiczną. Przez krótki czas dydaktykę katedralną wspomagał pan mgr inż. Marek Brożyna. Pod opieką naukową kierownika Katedry powstała praca doktorska, dotycząca zarządzania odpadami komunalnymi (dr inż. Ewa Lipińska – PWSZ Krosno).

Okoliczności zewnętrzne i starania pracowników doprowadziły do istotnego wzmocnienia kadry profesorskiej. Decyzje o podjęciu pracy w Katedrze podjęła dr hab. inż. Wiktoria Sobczyk – profesor nadzwyczajny (ekologia terenów przemysłowych, edukacja ekologiczna, statystyczne opracowanie wyników badań środowiskowych) oraz prof. dr hab. inż. Stanisław Wasilewski (metrologia, informatyka w inżynierii środowiska). Wspomaga nas również, pracująca w Instytucie Botaniki PAN, prof. dr hab. Barbara Godzik. W 2008 r. przyjęliśmy asystenta, mgr inż. Tomasza Chorobę, wzmacniając tym samym kadrę zajmującą się metrologią, który jednak odszedł z Katedry w 2011 roku.

W okresie od 1 października 2010 roku, a więc od powołania nowej Katedry Inżynierii Środowiska i Przeróbki Surowców dwóch profesorów uzyskało tytuł profesora zwyczajnego oraz obroniono 2 doktoraty. Obecna Katedra wspólnie z Katedrą Przeróbki Kopalin i Utylizacji Odpadów Politechniki Śląskiej oraz Zakładem Przeróbki Kopalin i Odpadów Politechniki Wrocławskiej organizuje coroczną Międzynarodową Konferencję Przeróbki Kopalin oraz jest współorganizatorem (wraz z Agencją Gospodarki Odpadami AGOS S.A. Katowice oraz KGHM „Polska Miedź” S.A. Lubin) konferencji z cyklu „Problemy zagospodarowania odpadów mineralnych”. Pisząc o kadrze Katedry, nie można pominąć, wykonujących żmudną pracę administracyjną i techniczną, pań Małgorzaty Weklicz i Joanny Ranosz, czy też pana Ryszarda Leżańskiego, jak również techników Dariusza Szlachetki oraz Piotra Madydy.

Historia Pracowni Aerologii Górniczej oraz Pracowni Mechaniki Płynów, Wentylacji i Klimatyzacji Przemysłowej jest związana z dwoma jednostkami utworzonymi w roku 1952, a mianowicie Zakładem Aerologii Górniczej – założonym przez prof. dr inż. Witolda Budryka oraz Zakładem Hydromechaniki – założonym przez prof. dr inż. Jerzego Litwiniszyna.

Od początku działalności pracownicy tych jednostek prowadzili badania naukowe z zakresu mechaniki płynów, termodynamiki, wentylacji kopalń podziemnych i zwalczania zagrożeń naturalnych w górnictwie.

W kolejnych latach rozpoczęto także prace naukowo-badawcze z zakresu wentylacji i klimatyzacji przemysłowej. Doprowadziło to do uruchomienia w roku 1998 specjalności Wentylacja i Klimatyzacja Przemysłowa na kierunku studiów Inżynieria Środowiska.

W związku z restrukturyzacją organizacji Wydziału Górnictwa i Geoinżynierii obie pracowanie zostały połączone z katedrą Inżynierii Środowiska i Przeróbki Surowców.

Zgodnie z Zarządzeniem nr 24/2019 Rektora Akademii Górniczo-Hutniczej im. S. Staszica w Krakowie z dnia 12 czerwca 2019 obecnie współtworzą Katedrę Inżynierii Środowiska.

Zespół badawczy technologii wodno-sanitarnych wywodzi się historycznie z Zakładu Górnictwa Otworowego i Hydromechanizacji. Po późniejszej reorganizacji zespół funkcjonował w obrębie Pracowni Geotechnologii, Odwadniania i Inżynierii Środowiska, przypisanej formalnie do Katedry Górnictwa Odkrywkowego. Prace badawcze zespołu koncentrują się wokół ujmowania wód, w tym m. in. z zakresu analizy i oceny ryzyka, dokumentowania zasobów wód podziemnych, wykorzystywania innowacyjnych metod diagnostyki obiektów technicznych, czy wdrażania systemów informatycznych, mających na celu zarządzanie zasobami wodnymi oraz ograniczanie energochłonności procesu wydobycia i zaopatrzenia w wodę. Oprócz kształtowania środowiska wodnego i inżynierii wodnej obszarem zainteresowań badawczych jest inżynieria sanitarna.

W Katedrze Górnictwa Odkrywkowego prowadzono również działalność naukowo-badawczą w zakresie rekultywacji i rewitalizacji terenów poprzemysłowych. Zespół badawczy prowadzi prace, przede wszystkim, dla branży górniczej i samorządów lokalnych, głównie na terenach zurbanizowanych, których historia jest związana z eksploatacją kopalin i funkcjonowaniem innych branż przemysłu.

Zgodnie z Zarządzeniem nr 24/2019 Rektora Akademii Górniczo-Hutniczej im. S. Staszica w Krakowie z dnia 12 czerwca 2019 zespoły badawcze współtworzą Katedrę Inżynierii Środowiska.